Phân tích hình tượng người lái đò trong tùy bút Người lái đò sông đà hay nhất các bạn nên tham khảo

Phân tích hình tượng người lái đò trong tùy bút Người lái đò sông đà

Phân tích hình tượng người lái đò trong tùy bút Người lái đò sông đà

Đề bài: Phân tích hình tượng người lái đò

Mỗi khi nhắc đến những nhà văn viết tùy bút xuất sắc của nền văn học hiện đại Việt Nam chúng ta chẳng thể có thể không nhắc tới nhà văn Nguyễn Tuân. Vùng đất Tây Bắc với những ngọn núi cao ngút trời, bao con thác ghềnh hiểm trở đã lôi cuốn ngòi bút của Nguyễn Tuân, để rồi vào năm 1960 ông xuất bản tập tùy bút Sông Đà trong đó tiêu biểu có tùy bút Người lái đò sông Đà . Hình tượng nghệ thuật đặc sác xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh ông lái đò Lai Châu được nhà văn tiếp cận chi tiết và tài hoa – nghệ sĩ.

Ông lái đò năm nay khoảng chừng đã đến bảy mươi tuổi , ông sinh ra và trưởng thành và lớn lên ngay bên bờ sông Đà “quê ông ở ngay chỗ ngã tư sông sát tỉnh”. Ông có một ngoại hình khá là đặc biệt, mang đậm dấu ấn nghề nghiệp : thân hình ông cao lớn “gọn quánh như chất sừng, chất mun”, “tay dài lêu nghêu như cái sào”, “chân lúc nào cũng khuỳnh khuỳnh như đang  gò mình  lại | kẹp lấy một cái cuống lái thuyền tưởng tượng” rồi “ giọng ông ào ào như tiếng nước thác”.

Mọi thứ của ông giờ đây như đã hòa nhịp với con sông lúc hung hãn lúc trở nên lại dịu êm này, họ hòa vào nhau theo từng năm tháng, hòa vào nhau trong từng  những hơi thở nhịp nhàng, ăn ý một cách đến khá lạ lùng. Đối với ông lái đò thì sông Đà như một bản trường thiên anh hùng ca mà ông đã thuộc đến cả những chi tiết nhỏ nhất thuộc đến cả từng cái chấm than, chấm câu và cả những khúc xuống dòng. Ông “nhớ tỉ mỉ như đóng cọc vào trong lòng tất cả những luồng nước chảy của tất cả những con thác hiểm trở”, “nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá”, dường như đã làm chủ được dòng sông.


Đó là tư thế và sự hiểu biết của con người đang làm chủ thiên nhiên , làm chủ được hoàn cảnh. Ông hiểu về con sông cặn kẽ như là hiểu chính con người bản thân mình vậy , có hiểu thì ông mới ngự trị , mới có thể làm bạn được với nó . Thật đúng là “thứ vàng mười đã qua thử lửa” giống như cách mà nhà văn Nguyễn Tuân vẫn thường nói.

Nếu ai đó nghĩ rằng chở đò là một nghề dễ dàng chỉ cần đến sức khỏe thì chắc hẳn người đó đã suy nghĩ sai nhầm. Chở đò là một nghệ thuật đòi hỏi rất nhiều ở người lái đò sự thông minh, khôn khéo tấm lòng  trí dũng và suy nghĩ tài ba. Cuộc chiến mỗi ngày giữa ông lái đò và sông Đà là một cuộc chiến không hề cân sức . Bởi sông Đà có một lực lượng quân hùng hậu nào thì vách đá, nào thì những cái hút nước xoay tít sâu hun hút và cả những hàng chông đá nằm ngầm như là phục kích dưới lòng sông nữa.

Ấy vậy mà ông lão chỉ có một thân một mình “đơn phương độc mã” chiến đấu, vũ khí duy nhất mà ông có trong tay là cán chèo . Để chiến đấu với một Sông Đà đầy  quỷ quyệt trong việc bày binh bố trận thì ông lái đò không chỉ cần giữ cái đầu lạnh mà càng phải nắm chắc tài chèo, giữ vững tinh thần và đặc biệt phải “nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá” thì mới có cơ hội mã đáo thành công  thắng được trong trận đấu sinh tử này.

Trận thủy chiến diễn ra căng thẳng đến nỗi nghẹt thở với ba “hiệp đấu”. ở vòng vây cửa ải thứ nhất thác Sông Đà mở ra “năm của trận”, có đến bốn “cửa tử”, chỉ có một “cửa sinh”. Cửa sinh thì  nằm “lập lờ ở phía tả ngạn”. Khi con thuyền xuất hiện lên, phối hợp với đá, nước thác cùng  reo hò làm “thanh viện” cho đá, những hòn  đá trông rất bệ vệ oai phong lẫm liệt. Có hòn đá trông nghiêng thì y như là đang bắt  cái thuyền “phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến”. Hòn đá khác thì lùi lại một chút và “thách thức” cái thuyền có giỏi có gan thì tiến gần vào.


Không hề có một chút nao núng, ông đò hai tay giữ mái chèo để khỏi bị hất lên khi sóng trận địa đang phóng thẳng vào mình. Nhìn thấy con thuyền và người lái đò lừng lững, mặt nước “hò la vang dậy”, ùa vào mà “bẻ gãy cán chèo”. Sóng nước thì như thể quân  tiên phong liều mạng, vào sát nách mà “đá trái mà thúc gối” vào bụng và hông của con thuyền, có nhiều lúc chúng “đội cả thuyền lên”. Nước lao vào bám lấy thuyền như đô vật “túm lấy thắt lưng ông đò đòi lật ngửa mình ra”.

Ông đò cũng đã bị thương, nhưng ông vẫn  “cố nén vết thương”, đôi chân vẫn “kẹp chặt lấy cuống lái”. Cuộc chiến nào rồi cũng đến hồi quyết liệt, sóng nước “đánh hồi lùng, đánh đòn tỉa, đánh đòn âm” vào toàn chỗ hiểm. Nhưng trên cái thuyền sáu bơi chèo đó, vẫn nghe rõ ràng tiếng chỉ huy “ngắn gọn tỉnh táo” của người cầm lái. Và ông lái đò đã kiên cường phá xong cái “trùng vi thạch trận” vòng thứ nhất của thác Sông Đà.

Không một giây phút nghỉ tay, ông lái đò lại tiếp tục phá luôn vòng vây thứ hai của thác Sông Đà. Ở vòng thứ hai này còn cam go hơn, thác Sông Đà lại tăng vào đó thêm nhiều cửa tử” để đánh lừa con thuyền. Vẫn chỉ có một cửa sinh Nếu ở vòng chiến đấu thứ nhất của sinh đang nằm “lập lời phía tả ngạn”, thì đến vòng thứ hai này, cửa sinh lại được  “bố trí lệch qua phía bờ hữu ngạn”. Đó hẳn là khó khăn, thách thức thực sự đối với người lái đò.

Nhưng ông lái đò đã “thuộc quy luật phục kích” của lũ đá bợm chợn nơi ải nước hiểm trở này. Ông hiểu ra một điều rằng cưỡi lên thác Sông Đà phải “cưỡi đến cùng như là cưỡi hổ”. Cuộc chiến của ông lái đò ở vòng thứ hai đã chính thức bắt đầu. Khi đã nắm chặt cái bờm sóng đúng luồng, ông đò ghì cương lái bám chắc lấy luồng nước đúng mà “phóng nhanh vào cửa sinh” rồi “đang miết một đường chéo” về chính phía cửa đá ấy.

 

Thấy con thuyền đang tiến vào, bốn năm bọn thủy quân bên bờ trái liền “xô ra” định nếu con thuyền “lôi vào tập đoàn của tử” nhằm đó mà tiêu diệt. Nhưng trong đầu ông lái đò vẫn “nhớ mặt” bọn này, đứa thì ông lại tránh mà “rảo bơi chèo lên”, đứa thì ông tiến đến  “đè sần lên mà chặt đôi ra” để mở đường tiến. Những luồng tử đã bỏ hết lại phía sau thuyền, phải chăng chỉ còn vắng tiếng reo hò của của sóng thác luồng sinh. Dù vậy  bọn chúng vẫn “không ngớt khiêu khích”, dù cho cái thằng đá tướng đứng ở cửa vào đã “tiu nghỉu cái mặt xanh lè” vì bị cúi đầu thua cái thuyền du kích nhỏ bé.

Vượt qua được vòng thứ hai, ông lái đò còn phải chiến đấu vượt qua vòng thứ ba nữa. Chắc chắn ở vòng vây thứ ba này, thác Sông Đà ít cửa hơn nhưng bên phải cũng như bên trái đều là “luồng chết” cả. Cái “luồng sống” ở chặng thứ ba này lại ở ngay chính giữa của bọn đá hậu vệ. Ông lái đò đã hiểu rất điều đó. Ông cứ “phóng thẳng thuyền” lao vào nhằm chọc thủng cửa giữa đó.

Thuyền của ông đò “vút qua” cổng đá khi mà cánh mở cánh khép với ba tầng cửa: cửa ngoài, cửa trong, lại có cả cửa trong cùng. Con thuyền của ông đò mạnh mẽ bất chấp  “như một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái lượn được”. Vượt qua vòng vây thứ ba cũng là đã vượt được  qua hết thác Sông Đà. Ông lái đò như một vị tướng chỉ huy lão luyện, đầy bản lĩnh và tràn chề kinh nghiệm. Ông là một nghệ sĩ tài hoa với nghề chính là vượt thác leo ghềnh.

Ông lái đò quả thật là một chiến tướng dũng cảm  nhưng cũng là một tay lái tài hoa. Mỗi đường chèo của ông đều là những nét nghệ thuật làm đẹp cho đời và trong lao động. Sau chiến thắng oai hùng đó   ông lái đò lại trở về với cuộc sống đời thường bình dị. Ông đã cùng với nhà đò “đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam và hầu như toàn bàn tán về cá anh vũ cá dầm xanh…, cũng chẳng  thấy ai bàn thêm lời nào hay tự mãn về cuộc chiến thắng vừa qua nơi cửa ải nước đủ tướng dữ quân tợn vừa rồi”.

Bởi lẽ với họ những trận chiến như vừa rồi đã trở thành một gia vị hảo hạng trong cuộc sống của họ, có gì mà phải đem ra bàn tán, phải suy ngẫm, tất cả in sâu vào  thành máu thịt , là sợi dây kết nối và gắn bó cuộc sống của họ với nơi đây.

Thông qua việc miêu tả trận thủy chiến tác giả Nguyễn Tuân đã cho người đọc thưởng thức nếm trải cái “thú chơi ngôn từ” độc và lạ lùng của ông. Một loạt các động từ được sử dụng một cách dày đặc, kèm theo đó là hàng loạt các tính từ diễn tả cơn cuồng nộ ào ào  của dòng Đà giang cũng như tài trí  dũng cảm của ông lái đò.

Đó là một cuộc hỗn chiến gây gớm giữa người và sông nước đến nghẹt thở. Nguyễn Tuân còn vận dụng kiến thức của nhiều ngành nghề để soi rõ chiếu sáng  đối tượng, tạo cảm giác cho người đọc  về một trận thuỷ chiến đầy kịch tính, đầy sôi động và không hề kém phần hấp dẫn cũng chẳng thể có sự nhàm chán .Để viết về dòng Đà giang và ông lái đò một cách cặn kẽ và chi tiết sâu sắc đến vậy thì không phải ai cũng có thể viết được, phải có lòng yêu , phải thấu hiểu và gắn bó lắm mới viết được kĩ đến vậy.

Điều này như một minh chứng rõ ràng chân thực cho sự hi sinh vì nghệ thuật của tác giả Nguyễn Tuân. Ông đã dành hầu hết cả cuộc đời mình để đi tìm cái đẹp, cái thật trong tâm thẳm con người và cuộc đời. Ông đã tự tin quan niệm rằng vẻ đẹp tài hoa của người nghệ sĩ không chỉ thể hiện trong lĩnh vực của đời sống con người. Khi con người đạt đến trình tinh xảo độ điêu luyện trong công việc của mình thì khi đó vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ sẽ tỏa sáng.

Bài tùy bút của tác giả Nguyễn Tuân đã đưa người đọc đi hết từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác một cách tự nhiên và chân thật đến lạ kì. Hình ảnh hiện hữu ra xuyên suốt bài tùy bút là hình ảnh ông lái đò gạo cội và dòng sông Đà giang hung hãn nguy hiểm  nhưng cũng đồng thời gửi vào tâm trí độc giả một liên tưởng về một ông lái đò Nguyễn Tuân như một ông lái bậc thầy lâu năm, ông lái con thuyền ngôn từ trên một dải sống văn chương trong đó chẳng  kém những thác ghềnh chông gai. Ông ta tạo nên một khúc khải hoàn ca về những con người lao động chân chính dũng cảm là mưu trí  trong thời kì mới.

Đây là một bài phân tích khá cơ bản mà KhoaYDược Hà Nội muốn gửi đến cho các bạn  mong rằng các bạn  có thể dựa vào đây để sáng tạo ra những bài viết theo văn phong của bản thân. Văn học là sự sáng tạo tinh tế vậy nên hãy học hỏi chứ đừng sao chép nếu bạn thực sự  muốn trở nên tiến bộ.

Và hãy yên tâm một điều rằng KhoaYDược Hà Nội  luôn đồng hành cùng các bạn và luôn dành cho các bạn những dòng văn tâm đắc và những điều bổ ích nhất.

các bạn xem thêm các bài văn khác tại đây >>> click vào đây

Bài viết liên quan